诗文在线查询

bó fù chóu yì
驳复仇议

chén fú jiàn tiān hòu shí, yǒu tóng zhōu xià guī rén xú yuán qìng zhě, fù shuǎng wèi xiàn lì zhào shī yùn suǒ shā, zú néng shǒu rèn fù chóu, shù shēn guī zuì.
臣伏见天后时，有同州下邽人徐元庆者，父爽为县吏赵师韫所杀，卒能手刃父仇，束身归罪。
dāng shí jiàn chén chén zǐ áng jiàn yì zhū zhī ér jīng qí lǘ qiě qǐng" biān zhī yú lìng, yǒng wèi guó diǎn".
当时谏臣陈子昂建议诛之而旌其闾；且请“编之于令，永为国典”。
chén qiè dú guò zhī.
臣窃独过之。
chén wén lǐ zhī dà běn, yǐ fáng luàn yě.
臣闻礼之大本，以防乱也。
ruò yuē wú wéi zéi nüè, fán wèi zi zhě shā wú shè.
若曰无为贼虐，凡为子者杀无赦。
xíng zhī dà běn, yì yǐ fáng luàn yě.
刑之大本，亦以防乱也。
ruò yuē wú wéi zéi nüè, fán wèi lǐ zhě shā wú shè.
若曰无为贼虐，凡为理者杀无赦。
qí běn zé hé, qí yòng zé yì, jīng yǔ zhū mò de ér bìng yān.
其本则合，其用则异，旌与诛莫得而并焉。
zhū qí kě jīng, zī wèi làn dú xíng shén yǐ.
诛其可旌，兹谓滥；黩刑甚矣。
jīng qí kě zhū, zī wèi jiàn huài lǐ shén yǐ.
旌其可诛，兹谓僭；坏礼甚矣。
guǒ yǐ shì shì yú tiān xià, chuán yú hòu dài, qū yì zhě bù zhī suǒ xiàng, wéi hài zhě bù zhī suǒ lì, yǐ shì wèi diǎn kě hū? gài shèng rén zhī zhì, qióng lǐ yǐ dìng shǎng fá, běn qíng yǐ zhèng bāo biǎn, tǒng yú yī ér yǐ yǐ.
果以是示于天下，传于后代，趋义者不知所向，违害者不知所立，以是为典可乎？盖圣人之制，穷理以定赏罚，本情以正褒贬，统于一而已矣。
xiàng shǐ cì yàn qí chéng wěi, kǎo zhèng qí qū zhí, yuán shǐ ér qiú qí duān, zé xíng lǐ zhī yòng, pàn rán lí yǐ.
向使刺谳其诚伪，考正其曲直，原始而求其端，则刑礼之用，判然离矣。
hé zhě? ruò yuán qìng zhī fù, bù xiàn yú gōng zuì, shī yùn zhī zhū, dú yǐ qí sī yuàn, fèn qí lì qì, nüè yú fēi gū, zhōu mù bù zhī zuì, xíng guān bù zhī wèn, shàng xià méng mào, xū hào bù wén ér yuán qìng néng yǐ dài tiān wèi dà chǐ, zhěn gē wèi dé lǐ, chǔ xīn jī lǜ, yǐ chōng chóu rén zhī xiōng, jiè rán zì kè, jí sǐ wú hàn, shì shǒu lǐ ér xíng yì yě.
何者？若元庆之父，不陷于公罪，师韫之诛，独以其私怨，奋其吏气，虐于非辜，州牧不知罪，刑官不知问，上下蒙冒，吁号不闻；而元庆能以戴天为大耻，枕戈为得礼，处心积虑，以冲仇人之胸，介然自克，即死无憾，是守礼而行义也。
zhí shì zhě yí yǒu cán sè, jiāng xiè zhī bù xiá, ér yòu hé zhū yān? qí huò yuán qìng zhī fù, bù miǎn yú zuì, shī yùn zhī zhū, bù qiān yú fǎ, shì fēi sǐ yú lì yě, shì sǐ yú fǎ yě.
执事者宜有惭色，将谢之不暇，而又何诛焉？其或元庆之父，不免于罪，师韫之诛，不愆于法，是非死于吏也，是死于法也。
fǎ qí kě chóu hū? chóu tiān zǐ zhī fǎ, ér qiāng fèng fǎ zhī lì, shì bèi ào ér líng shàng yě.
法其可仇乎？仇天子之法，而戕奉法之吏，是悖骜而凌上也。
zhí ér zhū zhī, suǒ yǐ zhèng bāng diǎn, ér yòu hé jīng yān? qiě qí yì yuē:" rén bì yǒu zi, zi bì yǒu qīn, qīn qīn xiāng chóu, qí luàn shuí jiù?" shì huò yú lǐ yě shén yǐ.
执而诛之，所以正邦典，而又何旌焉？且其议曰：“人必有子，子必有亲，亲亲相仇，其乱谁救？”是惑于礼也甚矣。
lǐ zhī suǒ wèi chóu zhě, gài qí yuān yì chén tòng ér hào wú gào yě fēi wèi dǐ zuì chù fǎ, xiàn yú dà lù.
礼之所谓仇者，盖其冤抑沉痛而号无告也；非谓抵罪触法，陷于大戮。
ér yuē" bǐ shā zhī, wǒ nǎi shā zhī".
而曰“彼杀之，我乃杀之”。
bù yì qū zhí, bào guǎ xié ruò ér yǐ.
不议曲直，暴寡胁弱而已。
qí fēi jīng bèi shèng, bù yì shén zāi! zhōu lǐ:" diào rén, zhǎng sī wàn rén zhī chóu.
其非经背圣，不亦甚哉！《周礼》：“调人，掌司万人之仇。
fán shā rén ér yì zhě, lìng wù chóu chóu zhī zé sǐ.
凡杀人而义者，令勿仇；仇之则死。
yǒu fǎn shā zhě, bāng guó jiāo chóu zhī.
有反杀者，邦国交仇之。
" yòu ān dé qīn qīn xiāng chóu yě? chūn qiū gōng yáng zhuàn yuē:" fù bù shòu zhū, zi fù chóu kě yě.
”又安得亲亲相仇也？《春秋公羊传》曰：“父不受诛，子复仇可也。
fù shòu zhū, zi fù chóu, cǐ tuī rèn zhī dào, fù chóu bù chú hài.
父受诛，子复仇，此推刃之道，复仇不除害。
" jīn ruò qǔ cǐ yǐ duàn liǎng xià xiāng shā, zé hé yú lǐ yǐ.
”今若取此以断两下相杀，则合于礼矣。
qiě fú bù wàng chóu, xiào yě bù ài sǐ, yì yě.
且夫不忘仇，孝也；不爱死，义也。
yuán qìng néng bù yuè yú lǐ, fú xiào sǐ yì, shì bì dá lǐ ér wén dào zhě yě.
元庆能不越于礼，服孝死义，是必达理而闻道者也。
fū dá lǐ wén dào zhī rén, qǐ qí yǐ wáng fǎ wèi dí chóu zhě zāi? yì zhě fǎn yǐ wéi lù, dú xíng huài lǐ, qí bù kě yǐ wéi diǎn, míng yǐ.
夫达理闻道之人，岂其以王法为敌仇者哉？议者反以为戮，黩刑坏礼，其不可以为典，明矣。
qǐng xià chén yì fù yú lìng.
请下臣议附于令。
yǒu duàn sī yù zhě, bù yí yǐ qián yì cóng shì.
有断斯狱者，不宜以前议从事。
jǐn yì.
谨议。